Szkło, fajans i żeliwo

Różnie przebiegał rozwój poszczególnych branż. Producenci szkła w Karkonoszach potrafili iść z duchem czasu, dopasowali ofertę i odnosili sukcesy. Artystyczne odlewnictwo żeliwa, ograniczone i tak do jednego zakładu produkcyjnego, przeżywało rozkwit w latach 1800‒1835, później zaś straciło na znaczeniu. W dziedzinie ceramiki najpierw, około 1800 roku, fajans wyparty został przez kamionkę. Wraz z powstaniem fabryk porcelany również w tej dziedzinie nastąpiła na Śląsku industrializacja. Od połowy XIX wieku porcelana stała się ważnym śląskim towarem eksportowym.

FAJANSE

W drugiej połowie XVIII wieku również na Śląsku powstały zakłady produkujące fajans. Szlacheccy i mieszczańscy przedsiębiorcy usiłowali ciągnąć zyski z dużego popytu na tę zbliżoną do porcelany ceramikę z białym szkliwem, dekorowaną subtelną malaturą. Wyroby obu śląskich manufaktur ‒ w Glinicy (rok założenia 1754) i Prószkowie (rok założenia 1763) ‒ niemal się od siebie nie różniły. Dla Prószkowa typowe są kufle w kształcie muzykantów. Rozkwit wymyślnych form ceramiki użytkowej nastąpił w okresie rokoka; szczególnie popularne były naczynia w kształcie zwierząt.
Tylko Prószków był w stanie przez dłuższy czas utrzymać się na silnie konkurencyjym rynku europejskim. Od 1793 roku fabryka przestawiła produkcję na powstałą w Anglii kamionkę, w 1860 roku musiała jednak ustąpić silnej konkurencji innych niemieckich firm i śląskich fabryk porcelany.

SZKŁO

Niezależnie od wszystkich przemian politycznych i gospodarczych śląskim producentom szkła udało się również w XIX wieku nawiązać do wcześniejszych sukcesów. Rozwijający się w okresie biedermeierowskim ruch turystyczny w Karkonoszach i uzdrowiskach przyniósł duży popyt na szklanice z rytowanymi bądź malowanymi widokami miejsc. Z naczyń tych pijano lecznicze wody w kurortach i uzdrowiskach. Popularne w charakterze pamiątek i prezentów, służyły zarazem reklamie śląskich uzdrowisk. Mimo liczbowo dużej produkcji, jakość szkła pozostawała niezmiennie wysoka.

ARTYSTYCZE ODLEWY ŻELIWNE

W pruskich hutach żelaza wytwarzano nie tylko duże obiekty, jak choćby sprzęt wojskowy czy części budowlane, lecz pod koniec XVIII wieku rozwinęto technologię drobnych odlewów. Poza pruskimi giserniami w Berlinie i (Bendorfie-) Saynie tylko gliwicka huta wytwarzała przedmioty dekoracyjne, biżuterię, medale, plakiety i statuetki z żeliwa. Znani artyści tworzyli projekty kunsztownie obrabianych przedmiotów. W procesie produkcyjnym uczestniczyło wielu fachowców. Wyroby z żeliwa wkroczyły do różnych dziedzin codziennego życia. We wnętrzach mieszkań okresu biedermeierowskiego znaleźć można było niewielkie popiersia znanych osobistości, a także plakiety z motywami religijnymi, wzorowane często na słynnych historycznych dziełach sztuki. Żeliwne akcesoria trafiały na toaletki dam. Około 1835 roku odlewnictwo żeliwne osiągnęło swój najwyższy poziom artystyczny i kontynuowane było jeszcze do końca XIX wieku.