Powstanie muzeum
Już w latach 70. ubiegłego wieku planowano utworzenie centralnego Muzeum Śląskiego w Niemczech Zachodnich. Dopiero po zjednoczeniu w 1989 r. taka instytucja mogła powstać w Görlitz – w mieście, które przed 1945 r. należało do województwa śląskiego. Muzeum jest w równym stopniu związane z dawnymi niemieckimi mieszkańcami Śląska i ich potomkami, co z dzisiejszymi polskimi Ślązakami i opiera się na ścisłej współpracy z muzeami i instytucjami kulturalnymi na Śląsku. We wspaniałym otoczeniu architektonicznym Schönhof odwiedzający mogą podziwiać bogactwo śląskiego krajobrazu kulturowego: sztukę złotniczą, szkło, ceramikę i porcelanę, malarstwo i rzeźbę – tę ostatnią z naciskiem na sztukę klasycznego modernizmu z kręgu Akademii Wrocławskiej. Muzeum wspierane jest przez fundację, w której udziały posiadają Republika Federalna Niemiec, Wolny Kraj Związkowy Saksonia, Miasto Görlitz oraz Landsmannschaft Schlesien (Związek Śląski).
Wystawa stała oferuje szeroki przegląd historii i kultury regionu w kontekście europejskim. Koncentruje się na konfliktach religijnych w XVI i XVII wieku, konflikcie prusko-habsburskim w XVIII wieku, rozwoju przemysłu i rzemiosła w XIX i na początku XX wieku oraz powstaniu polsko-niemieckiego konfliktu o Śląsk, który osiągnął bolesną kulminację wraz z II wojną światową i jej konsekwencjami. Prezentacja multimedialna (fot. Martin Schneider) z bogatym materiałem zdjęciowym i filmowym dostarcza informacji na temat rozwoju Śląska od 1945 roku do dnia dzisiejszego. Prezentowane są tematy polityki, gospodarki, kościoła i religii, kultury i przyrody, a także sportu i turystyki. Wyspa dla dzieci zaprasza najmłodszych zwiedzających do odkrywania Śląska poprzez zabawę.
Siedzibą muzeum jest Schönhof, reprezentacyjny pałac kupiecki, znajdujący się bezpośrednio obok ratusza, na Dolnym Rynku w Görlitz. Starsze budynki zrosły się w późnym średniowieczu, tworząc jednolity kompleks dziedzińcowy i charakterystyczny dla Görlitz typ domu halowego. W Schönhof zawsze mieszkali członkowie najważniejszych rodzin w mieście. Książęta i królowie zatrzymywali się tu podczas wizyt państwowych. Rok po wielkim pożarze miasta w 1525 r. budynek został odbudowany w stylu renesansowym i tym samym stał się wzorem dla odbudowy centrum miasta.
Ostatni prywatny właściciel budynku planował nową budowę w 1909 roku, co byłoby równoznaczne z jego wyburzeniem. W wyniku niezwykłej inicjatywy podmiotów państwowych i prywatnych miasto Görlitz nabyło Schönhof i zapewniło jego zachowanie. Po II wojnie światowej budynek był wykorzystywany między innymi jako schronisko młodzieżowe aż do lat 70-tych XX wieku. Dopiero podczas renowacji na potrzeby Muzeum Śląskiego pojawiło się wiele z jego oryginalnych elementów i detali dekoracyjnych. Rzeźby, malowidła ścienne, bogato malowane belkowane stropy i XVI-wieczna toaleta dają wyobrażenie o stylu życia i bogactwie szlacheckich rodzin dawnego Görlitz. W 2006 roku Schönhof został otwarty jako główny budynek Muzeum Śląskiego ze stałą ekspozycją.